صندوق اعتبارات خرد زنان روستايي ايران
عباس رحيمي ـ عضو هيأت علمي مركز تحقيقات و بررسي مسائل روستايي
هدف طرح
طراحي الگوي بومي برنامههاي اعتبار ـ پسانداز در مناطق روستايي و تعميم آن در سطح مناطق روستايي كشور بر اساس رهيافتهاي مشاركتي به منظور تواناسازي زنان در فعاليتهاي اجتماعي و اقتصادي در جهت بهبود درآمد و معيشت خانوارها.
اهداف فرعي طرح عبارتست از :
· افزايش روحيه فعاليت جمعي به منظور تقويت سرمايه اجتماعي در روستاها در قالب گروههاي همتراز از زنان و دختران عضو صندوقهاي اعتبارات خرد
· اولويتبخشي به مشاركت فعال زنان در نهادهاي محلي به منظور بهبود وضعيت اقتصادي و اجتماعي آنان
· تأمين مالي پروژههاي خرد و كوچك درآمدزا به منظور تنوع سازي درآمد و ايجاد اشتغال مكمل در فعاليتهاي كشاورزي و غيركشاورزي
· تحت پوشش قراردادن زنان فقير روستايي به عنوان اعضاء صندوق و ارائه برنامههاي تواناسازي، شامل آموزشهايمشاركتي و تخصصي به آنها در جهت افزايش درآمد خانوارهاي فقير روستايي
دستاوردهاي طرح صندوق اعتبارات خرد زنان روستايي
· ايجاد فرآيند يادگيري در حين عمل و ارزشيابي مشاركتي فعاليتها به منظور بهبود و تصحيح برنامهها در ميان نيروهاي ستادي (دفتر امور زنان)، نيروهاي ميداني (استانها و شهرستانها)، كارشناسان (مركز تحقيقات روستايي) و اعضاء صندوقها (زنان روستايي)، اين طرح به عنوان نمونهاي از چگونگي اجراي پروژههاي توسعه روستايي با محوريت جامعه محلي ميتواند مطرح باشد.
· پس از اجراي موفق پايلوت اين طرح در سال 1379، طرح به مرحله اجرايي رسيده و تاكنون در 27 استان كشور 249 صندوق راهاندازي شده است. اين صندوقها 5792 عضو را تحت برنامههاي آموزشي و اعتباري خود قرار داده است.
· اعضا صندوق تاكنون بين يك تا 5 بار وام دريافت نمودهاند، حداكثر مقدار وام در اين صندوقها 5 ميليون ريال است. حدود 30 درصد از سرمايه صندوقها از پسانداز اعضاء تشكيل شده است.
· نرخ بازپرداخت وامها در صندوقها نزديك به 100 درصد است و تاكنون موارد عدم بازپرداخت از صندوقها گزارش نشده است. گرچه در برخي استانها تأخير در بازپرداخت وجود دارد.
· مطالعه نشان ميدهد، 80 درصد از وام گيرندگان اين صندوقها در گذشته به هيچ نوعي وامي دسترسي نداشتهاند و وامهاي اعطايي سبب افزايش درآمد و ميزان داراييهاي اين گروه از اعضاء شده است.
· مديريت اين صندوقها پس از آموزشهاي لازم به اعضاء صندوق سپرده شده است و فعال شدن زنان در محيط روستا سبب افزايش نقش اجتماعي آنان گرديده. به طوري كه از كنار اثرات اقتصادي، توانمندسازي نيز يكي از دستاوردهاي مهم اين صندوقها ميباشد.