بررسي اقتصادي مسائل بازاررساني پنبه

محمدزاد، نورمحمد آبيار، عبدالرسول شيروانيان و نجم الدين منصوريان

موفقيت در فرآيند توليد به ميزان زيادي به وجود سازمان بازاررساني كارا بستگي داشته و شناخت ماهيت بازاررساني محصولات كشاورزي در كشورهاي در حال توسعه از جمله ايران بمنظور اصلاح و دگرگون ساختن آن ضرورت دارد.

پنبه یکی از تولیدات کشاورزیست که در ايجاد اشتغال، تهیه خوراك دام، تأمين مواد اوليه صنايع مختلف از جمله نساجي، روغن‌‌كشي، بهداشتي،... و دركشور نقش بسيار مهمي دارد. از اين نظر يكي از معدود مواد اوليه‌‌اي است كه بيشترين ارزش افزوده را در داخل كشور ايجاد مي‌‌نمايد. توجه به وضعیت بازاریابی این محصول، از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است.

جامعه آماری در این تحقیق، تولید کنندگان و عوامل بازاریابی پنبه در استانهاي فارس، گلستان، خراسان و تهران می باشد. استانهای فوق 70 درصد پنبه کشور را تامین میکنند. بمنظور نیل به هدف «بررسي بازار پنبه كشور»، مسيرهاي بازاريابي، حاشيه بازاريابي، هزينه هاي بازاريابي، سود بازاريابي و كارآئي بازاريابي مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. روش نمونه گيري در این تحقیق، روش نمونه گیری تصادفي است.

براساس نتایج این تحقیق محدودیت منابع وسرمایه ازمهمترین مشکلات عوامل اصلی بازاررسانی پنبه (یعنی پنبه کاران وکارخانجات پنبه پاک کنی وسازمان تعاون روستایی) بشمارمی رود.

کارائی كل بازاررسانی پنبه در خراسان حدود 24 درصد است. این معیاربرای استانهای تهران، گلستان و فارس بترتیب به 15، 13 و 7 درصد کاهش می یابدکه مبین سهم قابل توجه هزینه های بازاریابی وضایعات میباشد. حاشيه خرده فروشي در مناطق مورد مطالعه بيشتر از حاشيه عمده فروشي می باشد. عليرغم تمايل توليدكنندگان به فروش محصول خود بصورت نقد، بیشترمعاملات پنبه به صورت توام نقد و مدت دار انجام می شود. انجام معاملات بصورت فوق مشکلاتی را برای پنبه کاران ایجاد نموده و انگیزه آنها را برای تداوم کشت و تولید این محصول کاهش می دهد.